Xác định việc giữ rừng phụ thuộc rất nhiều vào người dân, vì vậy thời gian qua, cấp ủy, chính quyền các cấp cùng với lực lượng kiểm lâm đã không ngừng triển khai đồng bộ các biện pháp nhằm tuyên truyền, nâng cao nhận thức và ý thức, trách nhiệm bảo vệ rừng cho người dân. Từ đó, bà con đã nhận thức được vai trò của rừng đối với đời sống cũng như trách nhiệm của mỗi cá nhân, tổ chức trong công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng.
Cán bộ kiểm lâm địa bàn xã Na Sang, huyện Mường Chà tuyên truyền, phổ biến Luật Lâm nghiệp cho người dân bản Hin 2, xã Na Sang.
Từ cuối năm 2020 đến nay, dịch bệnh Covid - 19 trên địa bàn tỉnh đã ảnh hưởng rất nhiều đến đời sống, sản xuất của người dân, nhất là lực lượng lao động từ ngoại tỉnh trở về địa phương đã tạo áp lực lớn đến các hoạt động bảo vệ rừng, gây ảnh hưởng đến hoạt động tuần tra, tuyên truyền bảo vệ rừng của lực lượng kiểm lâm cũng như chính quyền các cấp huyện Mường Chà. Vì lẽ đó, khi dịch bệnh lắng xuống, Hạt Kiểm lâm huyện đã chỉ đạo lực lượng kiểm lâm địa bàn bám, nắm cơ sở, tập trung tuyên truyền các nội dung liên quan đến công tác quản lý, bảo vệ rừng. Khi được trưởng bản thông báo họp bản, bà con nhân dân bản Hin 2, xã Na Sang (huyện Mường Chà) đã có mặt khá đông đủ. Đến dự họp từ sớm để chọn cho mình vị trí thuận lợi, dễ dàng lắng nghe cán bộ tuyên truyền, bà Lường Thị Đức, bản Hin 2 (xã Na Sang) bày tỏ: “Những buổi họp bản lồng ghép với tuyên truyền các nội dung cơ bản của Luật Lâm nghiệp vẫn thường xuyên được tổ chức, nhưng từ khi dịch bệnh bùng phát cũng bị gián đoạn phần nào. Nay được cán bộ đến tận bản tuyên truyền nên tôi đến từ rất sớm để nghe. Kiểm lâm tuyên truyền nhiều nên dân bản đã ý thức được việc giữ rừng để phát triển kinh tế, không phá rừng làm nương, gây ảnh hưởng đến rừng”.
Cùng quan điểm với bà Đức, ông Sìn Văn Bóng, bản Hin 2, xã Na Sang cũng tâm sự: Bà con chủ yếu sống bằng việc làm nương, nhưng nhờ cán bộ kiểm lâm tuyên truyền thì mọi người đã ý thức hơn không dám phá rừng làm nương nữa. Các hộ muốn chặt gỗ làm nhà thì phải có kiểm lâm hướng dẫn và có ý kiến của bản nhất trí thì mới được chặt gỗ, không được phá rừng bừa bãi. Còn mùa khô hanh, bà con cũng được tuyên truyền về phòng cháy chữa cháy rừng (PCCCR); vào rừng thì không được đốt lửa trong rừng để tránh tình trạng cháy rừng…
Dịp đầu năm nay, dù dịch bệnh diễn biến phức tạp, song Hạt Kiểm lâm huyện Mường Chà đã tích cực triển khai công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho nhân dân trên địa bàn. 6 tháng đầu năm 2022, lực lượng kiểm lâm đã tổ chức 59 buổi tuyên truyền, 5.008 người tham gia (tăng 11,32% về số buổi và tăng 82,5% số người tham gia so với cùng kỳ năm 2021). Chỉ đạo kiểm lâm địa bàn tăng cường phối hợp, đôn đốc các tổ bảo vệ rừng, các chủ rừng kiểm tra, tuần tra rừng; trong đó đã tuần tra 268 lượt, 1.710 người ; tăng 16,3% về số lượt và tăng 22,4% số người tham gia so với 6 đầu năm 2021. Đặc biệt là để việc tuyên truyền được hiệu quả, kiểm lâm địa bàn đã phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể xã và các bản, xây dựng nội dung, xác định các hình thức tuyên truyền, sao cho người dân dễ nắm bắt, dễ nhớ, để áp dụng thực hiện trong thực tiễn được hiệu quả.
Ông Lường Văn Toàn, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Mường Chà cho biết: Thời gian qua, đơn vị đã tăng cường chỉ đạo kiểm lâm địa bàn xuống cơ sở phối hợp tuyên truyền nâng cao nhận thức công tác quản lý, bảo vệ rừng. Bên cạnh việc phát dọn thực bì, phát dọn nương, lực lượng kiểm lâm còn tham mưu cho cấp ủy, chính quyền các địa phương, phối hợp với các hội, đoàn thể để tuần tra bảo vệ rừng, kịp thời phát hiện các hành vi vi phạm, như: phá rừng, khai thác, lấn chiếm rừng… Từ đó làm giảm số vụ và mức độ vi phạm nhờ nâng cao nhận thức trong nhân dân.
Ngoài tuyên truyền, xử lý, răn đe, việc tổ chức các cuộc diễn tập PCCCR cũng là cách để nâng cao nhận thức bảo vệ rừng cho người dân. Cuộc diễn tập PCCCR còn có tác dụng mạnh về nâng cao ý thức trách nhiệm trong việc bảo vệ rừng nói chung, PCCCR nói riêng đối với cả hệ thống chính trị của địa phương, nhất là với người dân.
Ông Hà Mạnh Đương, thị trấn Điện Biên Đông, huyện Điện Biên Đông, cho biết: Qua diễn tập, chúng tôi đã hiểu ra mối nguy hại của cháy rừng và nhận biết được cách chữa cháy rừng, nâng cao khả năng dập tắt các đám cháy khi có cháy rừng xảy ra để áp dụng vào thực tế. Đây là một giải pháp giống như “cầm tay, chỉ việc” nhằm nâng cao ý thức PCCCR cho người dân địa phương. Vậy nên nhân dân ở các bản, tổ dân phố đều hưởng ứng và tích cực tham gia.
Huyện Điện Biên Đông hiện có gần 32.000ha rừng, độ che phủ đạt hơn 26%, trong đó rừng phòng hộ gần 24.000ha, rừng sản xuất gần 8.000ha. Những năm qua công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng luôn được huyện chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện. Trong đó, huyện đặc biệt chú trọng đến công tác tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật về quản lý, bảo vệ và phát triển rừng cho người dân. Ông Nguyễn Trung Trường, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Điện Biên Đông, cho biết: Việc tổ chức diễn tập PCCCR cũng là một cách làm hiệu quả để tuyên truyền và hướng dẫn thực hành kỹ năng chữa cháy rừng cho người dân cũng như các tổ chức chính trị ở địa phương. Qua các cuộc diễn tập, người dân, các cơ quan, đơn vị đã thực hiện khá tốt việc PCCCR khi có tình huống xảy ra. Hình thức tuyên truyền này sát với thực tế, điều kiện của từng địa phương nên bà con sẽ dễ hiểu, dễ nhớ và có thể thực hiện khi có tình huống cháy rừng xảy ra.
Tỉnh Điện Biên có tổng diện tích tự nhiên hơn 953.990ha, trong đó diện tích quy hoạch lâm nghiệp là 694.753ha (chiếm 72,8% diện tích tự nhiên toàn tỉnh). Diện tích có rừng là 409.856,86ha (theo kết quả theo dõi diễn biến rừng năm 2021 đã công bố), tỷ lệ che phủ rừng đạt 42,96% (tăng 0,3% so với năm 2020, tương đương hơn 2.800ha rừng, đạt và vượt chỉ tiêu kế hoạch tỉnh giao). Năm 2021, trước tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, Chi cục Kiểm lâm tỉnh đã chủ động biên tập, phiên dịch, thu thanh để tuyên truyền tại các địa phương bằng tiếng Mông, tiếng Thái, nội dung sẽ được phát trên hệ thống loa phát thanh của cấp thôn, bản để người dân dễ hiểu và bố trí kinh phí in 3.000 Poster khổ A2; 2.500 tờ rơi, cấp phát cho các đơn vị để chuyển xuống cấp thôn, bản, tổ dân phố trên địa bàn tỉnh. Nhờ thực hiện tốt công tác tuyên truyền, ý thức quản lý, bảo vệ rừng và PCCCR của người dân trong tỉnh có những chuyển biến tích cực. Ông Hà Lương Hồng, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh cho biết: Bên cạnh sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tạo điều kiện thuận lợi của UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Cục Kiểm lâm, Chi cục Kiểm lâm tỉnh đã tập trung tuyên truyền, phổ biến sâu rộng các văn bản pháp luật về lâm nghiệp đến mọi tầng lớp nhân dân; góp phần nâng cao ý thức trách nhiệm của người dân trong việc quản lý bảo vệ rừng và PCCCR. Nhằm nâng cao ý thức của nhân dân về công tác quản lý, bảo vệ rừng, 6 tháng đầu năm 2022, lực lượng kiểm lâm đã tổ chức tuyên truyền trực tiếp 785 lượt (tăng 329 lượt, tăng 72,1% so với cùng kỳ năm 2021), với 21.970 người tham gia (tăng 365 lượt người so với cùng kỳ năm 2021). Cùng với việc những diện tích rừng đã cơ bản được giao cho các chủ rừng và cộng đồng dân cư để quản lý, bảo vệ và thực hiện chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng đã góp phần nâng cao thu nhập, từ đó thúc đẩy nâng cao ý thức, trách nhiệm của người dân trong công tác quản lý, bảo vệ rừng, PCCCR…
Nhờ triển khai đồng bộ nhiều giải pháp tuyên truyền, như: trên loa phát thanh, truyền hình, truyền thông cơ sở, tuyên truyền trực tiếp, tuyên truyền trực quan, thậm chí các buổi diễn tập đã giúp cho người dân, nhất là các chủ rừng ngày càng nhận thức tốt hơn về vai trò của rừng và thể hiện rõ trách nhiệm quản lý, bảo vệ rừng. Mặt khác, một số bộ phận người dân cũng tích cực phối hợp tuần tra rừng, giúp lực lượng chức năng phát hiện, xử lý kịp thời các trường hợp vi phạm lâm luật, góp phần hạn chế những thiệt hại do phá rừng và các vụ cháy rừng gây ra.