Chính sách chi trả DVMTR góp phần tạo thu nhập ổn định cho người dân, tạo động lực khuyến khích người dân tích cực, chủ động tham gia các hoạt động quản lý, bảo vệ và phát triển rừng.

Qua 10 năm (2012-2022) triển khai thực hiện trên địa bàn tỉnh, chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng (DVMTR) đã tác động tích cực, toàn diện đến công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng của địa phương. Đồng thời, góp phần tạo việc làm ổn định, tăng thu nhập và cải thiện cuộc sống cho hàng nghìn người dân ở các cộng đồng dân cư giáp ranh với rừng. Để việc chi trả tiền DVMTR đảm bảo đúng, đủ, kịp thời cho các chủ rừng, Ban điều hành Quỹ đã xác định việc rà soát, xác định diện tích rừng cung ứng DVMTR là trọng tâm để làm cơ sở thanh toán tiền cho các chủ rừng, vì vậy Ban điều hành Quỹ đã phối hợp với Chi cục Kiểm lâm, Hạt Kiểm lâm và UBND các xã, phường, thị trấn rà soát xác định và kiểm tra thực địa đối với những diện tích rừng có kiến nghị của chủ rừng theo quy định. Tổng hợp diện tích rừng cung ứng DVMTR theo từng lưu vực tiến hành chia đơn giá chi trả cho các lưu vực; tham mưu Sở Nông Nghiệp và PTNT trình UBND tỉnh điều tiết tiền DVMTR đối với số tiền chưa có đối tượng nhận sang lưu vực có đơn giá chi trả thấp. Bên cạnh đó, hoàn thành việc tạm ứng và thanh toán tiền cho chủ rừng đủ điều kiện chi trả DVMTR kịp thời và đúng thời gian theo quy định.

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có gần 90.000 hộ được hưởng tiền DVMTR và tính đến ngày 15/4/2022, tổng số tiền DVMTR mà Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh thu được đạt 1.653,998 tỷ đồng, trong đó: Trung ương điều phối 1.543,110 tỷ đồng, thu nội tỉnh 84,708 tỷ đồng, lãi tiền gửi 26,180 tỷ đồng, đã giải ngân 1.398,563 tỷ đồng, chi trả cho chủ rừng 1.319,612 tỷ đồng; chi quản lý 64,353 tỷ đồng, chi hỗ trợ các chương trình dự án 8,118 tỷ đồng; chi hỗ trợ trồng cây phân tán 6,480 tỷ đồng; chi hỗ trợ trồng rừng thay thế 44,767 tỷ đồng; góp phần bảo vệ trên 393.000 ha rừng cung ứng DVMTR (chiếm gần 96% tổng diện tích rừng toàn tỉnh). Lũy kế đến ngày 15/4/2022 tiến hành mở được 2.711/4.203 tài khoản cho 2.711 chủ rừng. Trong giai đoạn 2012-2022, Quỹ đã giải ngân hơn 44 tỷ tiền trồng rừng thay thế cho 42 dự án, tương đương với 722,48 ha diện tích các dự án đã trồng.

Bình quân của mỗi hộ gia đình tham gia bảo vệ rừng được chi trả DVMTR hơn 2 triệu đồng/hộ/năm (năm 2021). Điển hình một số hộ gia đình có mức thu nhập cao như cộng đồng bản Tả Ló San, xã Sen Thượng, huyện Mường Nhé, bình quân mỗi hộ trong cộng đồng nhận được trên 109 triệu đồng/năm; cộng đồng bản Thẩm Táng, xã Pú Xi, huyện Tuần Giáo bình quân nhận được hơn 44 triệu đồng/hộ/năm. Chính sách chi trả DVMTR đã gắn được trách nhiệm và lợi ích của người dân đối với rừng, đồng thời còn huy động được một nguồn nhân lực lớn cho công tác tuần tra bảo vệ rừng một cách thường xuyên, nâng số hộ tham gia trực tiếp bảo vệ rừng hàng năm.

Nhờ chính sách DVMTR mà tỷ lệ che phủ rừng tăng lên hàng năm.

Trong 10 năm qua, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng ký 17/17 hợp đồng với các đơn vị sử dụng DVMTR lưu vực nội tỉnh gồm 15 nhà máy thuỷ điện, 1 Công ty nước, 1 đơn vị sử dụng nước cho công nghiệp và chủ động đề nghị Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Việt Nam điều phối tiền chi trả DVMTR đối với các cơ sở sử dụng DVMTR có lưu vực liên tỉnh.

Để chính sách DVMTR được mọi tầng lớp nhân dân trên địa bàn tỉnh biết đến và hưởng ứng, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng luôn xây dựng nhiều phương pháp truyền thông về chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng; Thiết kế, in ấn và cấp phát các ấn phẩm truyền thông có logo và hình ảnh của Quỹ đến chủ rừng, các đơn vị có liên quan. Đồng thời, với mục đích tuyên truyền, giáo dục và góp phần nâng cao nhận thức cho học sinh trong vùng được chi trả DVMTR, lan tỏa tới gia đình, cộng đồng nơi các em sinh sống về ý nghĩa, trách nhiệm trong việc bảo vệ rừng. Hàng năm, cứ đến đầu năm học mới, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh phối hợp với các đơn vị trường học trên địa bàn tỉnh tổ chức trao tặng sản phẩm truyền thông đến tận tay các em học sinh với thông điệp chi trả dịch môi trường “Vì tương lai xanh”; ký kết hợp đồng với các cơ, quan, đơn vị truyền thông trung ương và địa phương, tuyên truyền các hoạt động liên quan đến chính sách chi trả dịch vụ môi trường; cắm các biển báo tại các khu vực rừng được chi trả dịch vụ môi trường rừng…

Hiện nay, toàn tỉnh có 5 Ban Quản lý rừng, để thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, những năm qua, các Ban đã tổ chức hợp đồng giao khoán bảo vệ rừng với tổng diện tích trên 48.577 ha rừng cho 116 cộng đồng thôn, bản với 7.206 hộ dân tham gia nhận khoán. Các thôn bản tham gia nhận khoán bảo vệ rừng sẽ được hưởng tiền dịch vụ môi trường rừng đồng thời, được khai thác lâm sản phụ ngoài gỗ để tạo sinh kế, tăng thu nhập.

Đánh giá về những tác động của DVMTR đối với công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng của tỉnh, đồng chí Bùi Minh Hải, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết: Qua hơn 10 năm triển khai thực hiện chính sách chi trả DVMTR, ý thức, trách nhiệm trong quản lý, bảo vệ và phát triển rừng của người dân được nâng lên, góp phần tạo thu nhập ổn định cho người dân, tạo động lực khuyến khích người dân tích cực, chủ động tham gia các hoạt động quản lý, bảo vệ và phát triển rừng. Nếu năm 2016 diện tích đất có rừng là 368.772 ha, tỷ lệ che phủ rừng của tỉnh Điện Biên đạt 38,5% (Theo Quyết định số 1819/QĐ-BNN-TCLN ngày 16/5/2017), thì năm 2021, tỷ lệ che phủ rừng đạt 42,96% (tương đương tăng 2.826,56ha). Có thể khẳng định, sau nhiều năm triển khai thực hiện chính sách chi trả DVMTR, công tác bảo vệ và phát triển rừng trên địa bàn tỉnh đã thu được những kết quả đáng ghi nhận. Nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền cơ sở và người dân về bảo vệ và phát triển rừng được nâng cao rõ nét; nhân dân tích cực tham gia công tác tuần tra, kiểm tra rừng, PCCCR; số vụ vi phạm về bảo vệ và phát triển rừng hàng năm giảm đáng kể…/.