Bản Cổng Trời, xã Sa Lông, huyện Mường Chà nằm trên đỉnh đèo Ma Thì Hồ, từ bản nhìn ra là những cánh rừng bạt ngàn xanh tốt được người dân bản quản lý, bảo vệ tốt.
“Đã từ lâu người dân bản chúng tôi không vi phạm các quy định về bảo vệ rừng. Trong bản từ già tới trẻ ai ai cũng đều có ý thức bảo vệ rừng!”, Trưởng bản - Trưởng Ban quản lý rừng bản Cổng Trời, anh Hồ A Dia chia sẻ.
Với anh Dia, việc 57 hộ dân của bản Cổng Trời cùng tham gia quản lý, bảo vệ hơn 414ha rừng là một quyết định rất đúng đắn. Bởi vì hiện nay rừng đã giúp cho mỗi gia đình nhận được trung bình hơn 2 triệu đồng tiền DVMTR hàng năm từ nguồn chính sách chi trả DVMTR. Cộng đồng bản có ý thức rất rõ quyền lợi phải gắn liền với trách nhiệm, dù nắng hay mưa, bà con bản luôn thực hiện tuần tra, bảo vệ rừng theo quy định, không cho kẻ xấu xâm hại đến rừng.
Khu rừng của bản có vị trí tiếp giáp với bản Sa Lông 1 và một số bản thuộc xã Huổi Lèng nên giữ rừng là rất khó. Bản Cổng Trời nằm ngay bên quốc lộ 12, có diện tích rừng nằm gần khu dân cư, cho nên nguy cơ xảy ra cháy rừng cao. Để bảo vệ rừng cũng như tránh tình trạng cháy rừng xảy ra, bản Cổng Trời chia làm 2 hình thức là tuần tra định kỳ và tuần tra đột xuất. Định kỳ là 1 tháng 1 lần, còn đột xuất khi có nghi ngờ phá rừng, đốt nương làm rẫy có thể gây cháy rừng thì đi liên tục. Vào mùa khô, nhất là cao điểm tháng 2, tháng 3 bản tiến hành đi tuần tra 4, 5 lần/tháng. Bản Cổng Trời thành lập tổ bảo vệ rừng 13 người, gồm những người trẻ, khỏe thực hiện tuần tra, bảo vệ rừng thường xuyên. Khi phát hiện có vấn đề thì tập hợp cả bản cùng đi.
Tổ bảo vệ rừng bản Cổng Trời đi tuần tra rừng.
Sau mỗi đợt tuần tra, bảo vệ rừng, tổ tuần tra sẽ ghi chép vào sổ tay tuần tra rừng và báo cáo với Ban quản lý rừng cộng đồng bản để biết tình hình chung của đợt tuần tra. Đối với những trường hợp cá nhân vi phạm, nhóm tuần tra bắt được sẽ lập biên bản, báo cáo với chính quyền địa phương, kiểm lâm địa bàn để xử lý nghiêm minh.
Ngoài thực hiện những quy định chung, tại đây bà con đã gắn bảo vệ rừng với thực hiện hương ước của bản. Hương ước giữ rừng của bản Cổng Trời đã có từ lâu với những quy định đầy đủ cần phải tuân thủ nghiêm. Cả bản đều phải có trách nhiệm bảo vệ rừng và được quyền hưởng lợi từ rừng, như việc tận thu những cây khô, gãy đổ để làm củi. Gia đình nào muốn khai thác gỗ để làm nhà thì phải xin phép bản, làm đơn xin ý kiến UBND xã, kiểm lâm. Trong bản ai vi phạm sẽ phạt tiền sung quỹ cộng đồng và hộ đó cũng không được hưởng tiền chi trả DVMTR.
Người dân bản Cổng Trời sửa đường vào bản.
Chăm sóc và bảo vệ rừng hiệu quả, mỗi năm người dân bản Cổng Trời được nhận tiền DVMTR càng thêm cao. Số tiền trên, ngoài phục vụ công tác quản lý, bảo vệ rừng, còn lại được người dân bản thống nhất chi cho các hoạt động chung của cộng đồng như: sửa nhà văn hóa bản; mua xăng, dầu cho bà con chạy xe chở vật liệu sửa đường vào bản. Từ khi có được số tiền chi trả DVMTR, nhiều gia đình trong bản Cổng Trời đã mua được con giống, vật nuôi, cây giống từ đó thu nhập cao hơn trước, cuộc sống đỡ vất vả hơn, bà con cũng phấn khởi.
Cuộc sống của mỗi người dân bản Cổng Trời gắn bó với rừng, sống cùng rừng, hưởng lợi từ rừng nên người dân bản coi việc giữ rừng chính là giữ cho dân bản luôn ấm no, bình an. Tin tưởng rằng, cùng với sự đoàn kết, quyết tâm giữ rừng của người dân bản Cổng Trời, cánh rừng nơi đây sẽ mãi xanh tươi.